Ekologia we flotach firmowych

Samochody są obecnie najbardziej zanieczyszczającym środowisko środkiem transportu. Emitując wiele szkodliwych substancji, przyczyniają się do powstawania negatywnych zjawisk w przyrodzie, takich jak kwaśne deszcze, smogi, czy zatrucie gleby. Do absorbcji dwutlenku węgla wygenerowanego w ciągu roku tylko przez jedno auto potrzeba około 7 drzew. Z pomocą dla środowiska mogą przyjść ekologiczne floty.

Z danych Ministerstwa Ochrony Środowiska wynika, że samochody są najbardziej nieprzyjaznym dla środowiska naturalnego środkiem transportu. Auta powodują bowiem największe zanieczyszczenie i zagrożenie dla przyrody, emitując do atmosfery znaczne ilości szkodliwych substancji, takich jak dwutlenek węgla, węglowodory oraz tlenki azotu. Emisja dwutlenku węgla powodowana przez samochód jest w przybliżeniu pięciokrotnie większa od zanieczyszczenia tym gazem w przypadku autobusu, blisko pięćsetkrotnie większa od emisji tramwaju oraz tysiąckrotnie większa od metra. Równie drastyczne różnice w zatruwaniu środowiska przez samochód w porównaniu do innych środków transportu występują w przypadku emisji węglowodorów. Przyczyn tego, że to właśnie transport samochodowy jest najmniej ekologicznym środkiem transportu, jest kilka. Przede wszystkim auta są napędzane silnikami spalinowymi, a społeczeństwo korzysta z nich w sposób bardziej indywidualny, niż ma to miejsce w przypadku środków transportu zbiorowego. Udział samochodów w zatruwaniu atmosfery wynosi 30%, a w przypadku dużych miast aż 70% do 90%. Głównymi skutkami zanieczyszczenia środowiska powodowanego przez samochody są:

• efekt cieplarniany,
• kwaśne deszcze,
• smog,
• zatrucie gleby,
• choroby układu oddechowego u ludzi.

Czym jest ekologiczna flota?

Racjonalnym i jednocześnie niezbędnym rozwiązaniem jest zadbanie o minimalizację zanieczyszczeń emitowanych przez samochody oraz w miarę możliwości, rekompensata skutków zatrucia środowiska spowodowanego przez auta. Z jednej strony starają się o to producenci samochodów. Pomimo jednak coraz bardziej doskonałych i przyjaznych środowisku silników i paliw, wciąż są one najmniej ekologicznymi środkami transportu. Sposobem na zmniejszenie szkodliwego wpływu samochodów na środowisko okazuje się być ograniczanie zatrucia przez właściwe użytkowanie aut oraz racjonalny - z ekologicznego punktu widzenia - dobór pojazdów. Biorąc pod uwagę fakt, że znaczny odsetek samochodów to obecnie auta firmowe, wymierne efekty może przynieść ograniczenie zanieczyszczania właśnie w tej grupie. Pojazdy flotowe stanowią w Polsce ok. 10% wszystkich samochodów jeżdżących po drogach, ale już na przykład w Holandii odsetek ten wynosi ok. 15%, w Czechach ok. 20%, we Francji 21%, a w Belgii 24%. Dlatego też w niektórych krajach na świecie, na przykład w Australii, czy Nowej Zelandii, coraz popularniejszym i chętniej stosowanym modelem floty aut służbowych jest tzw. flota ekologiczna. Głównym założeniem takiej floty jest minimalizacja emitowanych przez samochody zanieczyszczeń oraz jednoczesna rekompensata skutków szkodliwego oddziaływania aut na środowisko.

Od czego zależy stopień zanieczyszczania środowiska przez auta?

Stopień zanieczyszczania zależy przede wszystkim od „emisjogenności” (wielkości emisji szkodliwych substancji, powstałych w wyniku spalania danej ilości paliwa) oraz od ilości zużywanego paliwa. Emisja zanieczyszczeń na 1 litr paliwa jest zależna od typu paliwa, gdyż zupełnie inna ilość szkodliwych dla środowiska substancji zostanie uwolniona do atmosfery przez silnik zasilany olejem napędowym, etyliną i gazem LPG. Nie bez znaczenia jest tutaj również specyfika samego silnika. Okazuje się bowiem, że nawet jednostki zasilane tym samym typem paliwa, w zależności od producenta, różnią się między sobą emisją zanieczyszczeń. Zużycie paliwa jest z kolei warunkowane wielkością spalania na 1 km oraz liczbą przejechanych kilometrów.

- Wielkość spalania zależy w dużej mierze od specyfiki danego silnika oraz samego pojazdu, w którym jest on zamontowany - wyjaśnia Tomasz Matujewicz, Kierownik Działu Rozwoju LeasePlan Fleet Management (Polska). - Jednostka tej samej pojemności może spalać różne ilości paliwa w zależności od producenta. Co więcej, silnik tego samego producenta i o tym samym litrażu, zamontowany w dwóch różnych modelach aut, będzie również osiągał różne wartości.

Nie bez znaczenia dla ilości zużywanego paliwa pozostaje również stan techniczny pojazdu. Auto w złej kondycji technicznej cechuje się znacznie większym spalaniem. Należy pamiętać także o stylu jazdy użytkownika oraz warunkach, w jakich samochód pracuje, bowiem to samo auto użytkowane przez dwóch różnych ludzi może spalić wyraźnie różne od siebie ilości paliwa. Różnice pojawiają się też w przypadku jazdy w mieście oraz w dłuższych trasach.

Ekologiczna flota... - jak to zrobić?

Jak się okazuje, firma - chcąc uczynić flotę swoich pojazdów ekologiczną - może aktywnie wpływać na każdy z elementów przyczyniających się do zanieczyszczania środowiska. Bardzo istotny jest właściwy dobór pojazdów oraz silników zarówno pod względem pojemności, jak i typu paliwa, którym są one napędzane. Najmniej ekologicznymi paliwami pod względem emisji dwutlenku węgla okazują się być benzyna oraz gaz LPG . Nieco lepiej pod tym względem wypada olej napędowy. Spalanie etanolu natomiast powoduje wydzielanie blisko trzykrotnie mniejszej ilości CO2 niż w przypadku spalania benzyny i gazu LPG. Najbardziej ekologiczny jest biodiesel, gdyż emisja dwutlenku węgla przy jego spalaniu jest ponad sześciokrotnie mniejsza od najmniej ekologicznych paliw.

Bardzo ważnym elementem, pozwalającym obniżyć zużycie paliwa jest regularne serwisowanie flotowych aut. Przyczynia się ono nie tylko do tego, że flota jest bardziej ekologiczna, ale wpływa również na obniżenie kosztów ponoszonych przez firmę na paliwo i naprawy.

- W przypadku kwestii związanych z serwisowaniem, należy przede wszystkim pamiętać o przestrzeganiu terminów przeglądów, szczególnie tych gwarancyjnych - zauważa Tomasz Matujewicz z LeasePlan Fleet Management (Polska). - Warto zadbać o to, żeby naprawy były dokonywane w jak najkrótszym odstępie czasu od momentu wystąpienia usterki. Administratorzy flot powinni również uczulić kierowców, by nie użytkowali niesprawnych pojazdów. Często zdarzają się bowiem sytuacje, w których użytkownicy firmowych samochodów nie dokonują przeglądów w terminie, przez co firmy czasami tracą nawet gwarancję. Poza tym, do rzadkości nie należy również kontynuowanie jazdy pomimo włączonej sygnalizacji na desce rozdzielczej, oznaczającej np. brak smarowania silnika, co może doprowadzić do bardzo poważnej i kosztownej w naprawie awarii.

Nie przestrzeganie zasad serwisowania pojazdów powoduje nie tylko większe zatruwanie środowiska, ale również powiększanie liczby awarii i kosztów naprawy. Właściwe serwisowanie samochodu obniża zużycie paliwa od 5 do 15%. Z kolei koszty ponoszone na naprawy mogą zostać zredukowane od 10 do 30%.

Istotnym czynnikiem wpływającym na to, że floty stają się bardziej ekologiczne jest ekonomiczny styl jazdy, zmniejszający zużycie paliwa. W tym celu coraz częściej realizowane są szkolenia i edukacja kierowców firmowych aut. Można je przeprowadzać w formie tradycyjnej, a więc wykładów, przekazując dodatkowo materiały szkoleniowe. Organizuje się też praktyczne kursy jazdy w warunkach rzeczywistych. Stosując się do głównych zasad ekonomicznej jazdy, można w znacznym stopniu zmniejszyć ilość spalanego przez samochód paliwa, co w efekcie zmniejsza też emisję trujących substancji do atmosfery.

- Właściwa technika prowadzenia pojazdu przynosi wymierne korzyści, jeśli chodzi o ilość zużywanego przez auto paliwa - tłumaczy Tomasz Matujewicz z LeasePlan. - Płynna jazda, odpowiednia zmiana biegów, właściwe ciśnienie w oponach, usunięcie zbędnych akcesoriów takich jak np. bagażnik dachowy, pozwala zaoszczędzić od 5 do nawet 25% paliwa. Oszczędności można wypracować również poprzez unikanie krótkich przejażdżek i postojów na włączonym silniku, właściwe planowanie podróży oraz ograniczenie użycia urządzeń elektrycznych np. ogrzewania, klimatyzacji, czy ogrzewania szyby.

Planowanie podróży powinno uwzględniać przede wszystkim najkrótszą możliwą drogę z punktu A do punktu B. W przypadku np. przedstawicieli handlowych, którzy są zmuszeni do dotarcia do wielu miejsc w ciągu jednego dnia, stosuje się już niekiedy specjalne programy do planowania tras, ustalające najkorzystniejszą trasę przejazdu. Sposobem na oszczędność w ilości zużywanego paliwa jest także kontrola przebiegów pokonywanych przez pracowników służbowymi samochodami. W firmowych autach istnieje już możliwość zainstalowania nadajników GPS, które pozwalają ustalić dokładną pozycję pojazdu oraz trasy, którymi się porusza. Wszystko to ma na celu ograniczenie niedozwolonych prywatnych przebiegów.

Dlaczego warto być ekologicznym?

Zachętą do projektowania i użytkowania ekologicznych flot są nie tylko wypływające z takiego rozwiązania korzyści. W przypadku niektórych krajów są to również regulacje podatkowo-prawne.

- Prawdopodobne jest, że od przyszłego roku w Polsce zostanie wprowadzony tzw. podatek ekologiczny - zauważa Tomasz Matujewicz z LeasePlan. - Mówiąc w dużym uproszczeniu, jego wysokość będzie zależała od tego, w jakim stopniu dany samochód będzie przyczyniał się do zanieczyszczania środowiska. Korzystanie z ekologicznej floty będzie więc już niedługo przynosiło korzyści finansowe także w tym obszarze. Można się spodziewać, że regulacje prawne będą coraz bardziej restrykcyjne w kwestiach dotyczących środowiska naturalnego. W tej chwili, w niektórych krajach nie można już zarejestrować samochodów nie spełniających określonych norm ekologicznych.

Korzyści finansowe dotyczą nie tylko sfery podatkowej. Pojawiają się one również przy okazji kosztów operacyjnych związanych z paliwem i eksploatacją pojazdów. Wzrastająca na świecie popularność ekologicznych flot, jest w dużej mierze dyktowana coraz większą świadomością ekologiczną firm. W Polsce jest ona jeszcze na niskim poziomie, ale z czasem na pewno będzie rosła. Zupełnie inaczej sytuacja w tym zakresie wygląda w krajach Europy Zachodniej oraz np. w Australii czy Nowej Zelandii. Do ekologicznego działania i wizerunku w coraz większym stopniu zmuszają firmy także wymagania rynku. Ekologiczny wizerunek staje się atrakcyjną wartością marketingową oraz atrybutem, na który coraz bardziej zwracają uwagę klienci, czy też kontrahenci przedsiębiorstwa. Istotnym czynnikiem, który może przekonać do użytkowania ekologicznych flot, jest również troska o środowisko naturalne. Warto pamiętać o tym, że do zrekompensowania rocznej emisji dwutlenku węgla samochodu spalającego średnio 10 l benzyny na 100 km oraz pokonującego w ciągu roku ok. 20 tysięcy km, potrzeba około 7 drzew.

Ekologiczne rozwiązania w Car Fleet Management

W 2001 roku LeasePlan Fleet Management - jako pierwsza na świecie firma z branży CFM - wprowadził ofertę dla ekologicznych flot - GreenPlan. Pierwszym krajem, w którym zaproponowano to rozwiązanie, była Nowa Zelandia. Obecnie jest ono już oferowane także w innych krajach, w których LeasePlan prowadzi swoją działalność - w tym także w Polsce. W ramach GreenPlan klienci mają zapewnione doradztwo w zakresie projektowania ekologicznych parków samochodów służbowych, szkolenia z zakresu ekonomicznej jazdy dla kierowców, rekompensatę zanieczyszczenia powodowanego przez auta służbowe poprzez zalesianie oraz stałą kontrolę wielkości emisji zanieczyszczeń za pośrednictwem elektronicznych raportów. Firmy, które w znaczący sposób zmniejszą poziom zatrucia powodowany przez ich samochody służbowe otrzymują także od LeasePlan specjalne certyfikaty.

LeasePlan współpracuje i wspiera również organizacje działające na rzecz ekologicznych flot. Od 2001 roku jest sponsorem wspierającym funkcjonującego w Australii programu Greenfleet. Jest on skierowany do firm i jego celem jest zmniejszenie negatywnego wpływu flot na środowisko poprzez zalesianie oraz promocję ekologicznych paliw. Greenfleet skupia około 90 firm i organizacji, w których użytkowaniu znajdują się floty o łącznej liczbie samochodów przekraczającej 8 tysięcy. W ramach programu zasadzono dotychczas ponad 2 miliony drzew.

W Polsce LeasePlan również angażuje się w działania ekologiczne. Firma jest partnerem ECODRIVEN - programu pod patronatem Unii Europejskiej, którego celem jest promocja efektywnych energetycznie zachowań kierowców. W ramach programu, którego koordynatorem w Polsce jest KAPE (Krajowa Agencja Poszanowania Energii) realizowana jest ogólnopolska akcja informacyjna oraz szkoleniowa. Od roku 2006 LeasePlan jest również partnerem Święta Drzewa - corocznej akcji sadzenia drzew oraz edukacji ekologicznej, której organizatorem jest organizacja pozarządowa Klub Gaja. W ramach akcji co roku sadzi się w Polsce kilkadziesiąt tysięcy drzew, a uczestniczy zindustrializowanym niej kilkadziesiąt tysięcy osób. Są wśród nich także pracownicy LeasePlan, którzy sadzą drzewa rekompensujące emisję dwutlenku węgla powodowaną przez samochody firmowe.

W zindustralizowanym świecie kwestie ochrony i troski o środowisko naturalne zaczynają coraz wyraźniej wysuwać się na pierwsze miejsca w hierarchii wartości wielu korporacji. Jednocześnie środki transportu, a wśród nich przede wszystkim samochody, stanowią bardzo poważne zagrożenie dla otaczającej nas przyrody. Ograniczenie i rekompensata zanieczyszczenia powodowanego przez auta jest obecnie możliwa dzięki efektywnym programom, wpływającym na szereg elementów związanych z pojazdem i jego użytkowaniem. Dodatkowo wspomagają one rozwój przyrody, czyniąc flotę samochodów firmowych bardziej ekologiczną. Kwestią, która powinna być brana pod uwagę jest nie tylko fakt, że korzystając z ekologicznej floty, firmy dbają o środowisko naturalne, ale i uzyskują znaczne korzyści finansowe. Wynikają one z oszczędności wypracowywanych, dzięki zmniejszeniu kosztów eksploatacji floty oraz w przypadku niektórych krajów, preferencyjnemu opodatkowaniu. Ponadto, dużą wartością są również korzyści, wynikające z ekologicznego wizerunku firmy.